Xoá án tích là một chế định mang tính nhân đạo của pháp luật hình sự Việt Nam. Người được xoá án tích coi như chưa bị kết án. Quy định về xoá án tích đã góp phần thực hiện tốt chính sách, pháp luật của nhà nước về “tái hoà nhập cộng đồng” cho người bị kết án.
ĐỐI TƯỢNG, ĐIỀU KIỆN XOÁ ÁN TÍCH
Đối với trường hợp đương nhiên được xoá án tích:
Đối tượng được xoá án tích:
Người bị kết án không phải về các tội xâm phạm an ninh quốc gia (Chương XIII Bộ luật Hình sự năm 2015; sửa đổi, bổ sung năm 2017); các tội phá hoại hoà bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh (Chương XXVI Bộ luật Hình sự năm 2015; sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và người được miễn hình phạt không bị coi là có án tích.
Điều kiện được xoá án tích:
Chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo;
Từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, trong thời hạn theo quy định tại khoản 2 Điều 70 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, người bị kết án phải:
+ Chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án;
+ Không thực hiện hành vi phạm tội mới.
Thủ tục yêu cầu xác nhận xoá án tích:
Khi cá nhân muốn cơ quan nhà nước xác nhận mình đã đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích thì thực hiện thủ tục yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp tại cơ quan có thẩm quyền theo quy định của Luật lý lịch tư pháp. Đối với trường hợp Xoá án tích theo quyết định của Toà án:
Đối tượng được xoá án tích:
Người bị kết án về một trong các tội xâm phạm an ninh quốc gia (Chương XIII Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017); các tội phá hoại hoà bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh (Chương XXVI Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Điều kiện được xoá án tích:
Chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo.
Từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, trong thời hạn theo quy định tại khoản 2 Điều 71 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, người bị kết án phải:
+ Chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án;
+ Không thực hiện hành vi phạm tội mới.
Thủ tục yêu cầu xác nhận xoá án tích:
Nộp hồ sơ xin xoá án tích tại Toà án đã xét xử sơ thẩm (có thể nộp trực tiếp hoặc gửi qua đường Bưu điện)
Hồ sơ xin xoá án tích gồm có:
(1) Mẫu đơn xin xoá án tích;
(2) Bản sao chứng minh nhân dân/ thẻ Căn cước công dân/ Hộ chiếu của người có yêu cầu xin xoá án tích;
(3) Các giấy tờ chứng minh đã chấp hành xong bản án.
Lưu ý:
Cá nhân không phải nộp lệ phí Toà án (trừ trường hợp xin sao quyết định xoá án tích hoặc giấy chứng nhận xoá án tích);
Toà án có thể bác đơn xin xoá án tích nếu xem xét không đáp ứng đủ điều kiện. Người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung là quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành dài hơn thời hạn quy định tại điểm a, b, c khoản 2 Điều 70 và điểm a, b khoản 2 Điều 71 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, thì thời hạn được xoá án tích sẽ hết vào thời điểm người đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.
XOÁ ÁN TÍCH TRONG TRƯỜNG HỢP ĐẶC BIỆT VÀ XOÁ ÁN TÍCH CHO NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI
1. Xoá án tích trong trường hợp đặc biệt:
Có những tiến bộ rõ rệt và đã lập công (*): người đó chấp hành tốt nội quy trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ; tích cực học tập, lao động cải tạo và phải có đủ kỳ xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên theo quy định.
Theo đề nghị xoá án tích của cơ quan, tổ chức nơi người bị kết án công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú.
Người bị kết án đã thi hành ít nhất một phần ba thời hạn án phạt tù. Người bị kết án trong trường hợp đặc biệt thì được Toà án quyết định việc xoá án tích khi đáp ứng các điều kiện sau:
*Lập công: Có thành tích xuất sắc trong lao động, học tập, công tác, chiến đấu được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khen thưởng hoặc xác nhận.
2. Xoá án tích cho người dưới 18 tuổi:
Người dưới 18 tuổi bị kết án được coi là không có án tích, nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi;
+ Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng hoặc tội phạm rất nghiêm trọng do vô ý;
+ Người bị áp dụng biện pháp tư pháp: Giáo dục tại trường giáo dưỡng.
Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng đương nhiên được xoá án tích nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo hoặc từ khi hết thời hiệu thi hành bản án, người đó không thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời hạn quy định tại khoản 2 Điều 107 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.